Wat is zuivel

Zuivel is de algemene naam voor, uit rauwe melk, bereide producten. Deze melk is uitgescheiden door de melkklieren van zoogdieren. Mensen gebruiken vooral de melk van koeien, schapen, geiten, kamelen, paarden, waterbuffels en jaks (bron)

Vroeger vond het verwerken van melk tot zuivelproducten vooral plaats op de boerderij, tegenwoordig gebeurt dat meestal in een zuivelfabriek.

Soorten zuivelproducten

Melk

Dit is de basis van zuivel en is afkomstig van elk dier dat melk produceert. Met name bedoeld om de nakomelingen mee te voeden. Het bevat daarmee een bron van vet, eiwit en suiker, om de jonge dieren goed te laten groeien en van energie te voorzien.

Room

Dit wordt gemaakt door het afromen van melk. Het vet wordt er uitgehaald.

Boter

Boter wordt gemaakt van room met 35-42% vetgehalte. Eigenlijk is boter niets anders dan opgeklopte room.

Kaas

Kaas bestaat hoofdzakelijk uit de vaste delen die in de melk aanwezig zijn, namelijk eiwit en vet.

Yoghurt

Yoghurt is een gefermenteerd melkproduct. Het is melk die door de werking van bepaalde bacteriën tot stremming wordt gebracht. In feite wordt de melk verzuurd door er een "yoghurtcultuur" aan toe te voegen. Deze yoghurtcultuur bestaat uit een mengsel van 2 bacteriën: Lactobacillus bulgaricus en Streptococcus thermophilis.

Verschillende soorten zuivel

We drinken de melk van deze dieren, maken er vervolgens room, kaas en yoghurt van, maar de melk wordt vervolgens ook tot vele andere zuivelproducten gebruikt/ gemaakt.

Je hebt de pure zuivelproducten. Met puur bedoel ik dat in de meeste gevallen geen extra toevoegingen zoals suiker of smaakjes zijn gebruikt. Denk hierbij aan:

Kwark
Kaassoorten, waaronder brie, roomkaas, roquefort, mozzarella, feta etc.
Slagroom
Hüttenkäse (cottage cheese)
Zuivelspread
Kookroom
Karnemelk
Kefir
Skyr
Crème fraîche

Maar je hebt ook vele producten die zuivel bevatten, maar bewerkt zijn (voornamelijk met suikers en smaakstoffen):

Chocoladevla
Toetjes en vla met smaakjes
Ijs
Pudding
Chocolademelk
Koffiemelk
Zuiveldranken

Maar vergis je niet. Vele andere producten kunnen (sporen van) zuivel bevatten. Denk aan chips, koekjes, taarten, crackers etc. Ben je bijvoorbeeld lactose-intolerant, dan is het altijd raadzaam etiketten te controleren op de aanwezigheid van lactose (melk).

Welke voedingsstoffen levert zuivel

Zuivel levert vele voedingsstoffen

Eiwitten: Melk bestaat voor ongeveer 3,5% uit eiwit. Kwark echter bevat al gemiddeld ruim 11 gram eiwit per 100 gram en karnemelk gemiddeld 3 gram. Eiwitten zijn belangrijk voor het behoud van botmassa en de groei en het behoud van spiermassa. Melkeiwit bestaat voor 80% uit caseïne-eiwit en 20% uit wei-eiwit.

Vitamine B2: Vitamine B2 speelt een rol bij de instandhouding van het zenuwstelsel, de spijsvertering en de energiehuishouding. Ook is het van belang voor een gezonde huid en het gezichtsvermogen.

Vitamine B12: Vitamine B12 is van belang voor een goede weerstand. Het speelt een rol bij de vorming van gezonde rode bloedcellen en draagt zorg voor een goede werking van het zenuwstelsel. Ook draagt het bij aan de energievoorziening. Verder speelt het een rol bij de stofwisseling van foliumzuur.

Kalium: Is goed voor je zenuwstelsel en de normale werking van je spieren. Het helpt ook bij het behoud van een normale bloeddruk.

Calcium: De calcium zorgt voor sterke botten en tanden, is goed voor je spieren én ondersteunt de bloedstolling en spijsvertering.

Fosfor: Geeft stevigheid aan botten en tanden. Verder is fosfor nodig voor de koolhydraat-, vet- en eiwitstofwisseling.

Foliumzuur: Foliumzuur wordt ook wel vitamine B11 genoemd. Het is belangrijk voor het bloed, de zenuwen en de groei van het zenuwstelsel van de ongeboren baby.

Zink: Zink is een spoorelement dat onder andere nodig is bij de opbouw van eiwitten en voor een goede werking van het afweersysteem.

Magere, halfvolle en volle zuivel

Het belangrijkste verschil tussen volle en magere zuivel is het vetgehalte en daarmee het aantal calorieën. Halfvolle zuivel zit er qua vetgehalte tussenin. Het gehalte aan voedingsstoffen in melk, staat los van het vetgehalte en is bij volle en magere melk gelijk.

Magere of vetvrije melk, is melk waaruit het grootste gedeelte van het vet is weggehaald. Het resultaat is een lager vetgehalte en een iets hoger gehalte aan koolhydraten en eiwit.

Hoeveel vet melk bevat verschilt per land en is vastgelegd in de wetgeving. Over het algemeen bevat magere melk wereldwijd 0,5% vet, halfvolle 1,5% vet en volle melk 3,5% vet.

wat is zuivel

Intolerantie en allergie

Er zijn mensen die zuivel niet kunnen verteren of verdragen. Er bestaat zoiets als een intolerantie voor lactose én koemelkeiwitallergie. Dit zijn 2 verschillende ‘aandoeningen’, maar beiden kunnen leiden tot verschillende gezondheidsklachten en darmklachten.