Wat is lactose intolerantie

Lactose uit zuivel, producten die afkomstig zijn van de melk van zoogdieren, kan zorgen voor een lactose-intolerantie. 

Om lactose te kunnen verteren hebben we het enzym lactase nodig. Dit enzym wordt in de dunne darmwand aangemaakt. Als er geen of niet voldoende van dit enzym wordt aangemaakt, kan het lichaam de lactose in onze voeding niet goed verteren. Lactose komt dan onverteerd in de dikke darm terecht. De bacteriën in de dikke darm, de darmflora, gaan lactose ‘vergisten’. Hierdoor kunnen een verscheidenheid aan klachten ontstaan. We spreken dan van lactose intolerantie.

Het tekort aan lactase is dus de oorzaak van de klachten.  

Oorzaken van een lactose intolerantie

Een lactose intolerantie kan op meerdere manieren ontstaan (bron)

Primaire lactose-intolerantie: Ontstaat door onvoldoende aanmaak van het enzym lactase. 

Secundaire lactose-intolerantie: Deze lactose-intolerantie ontstaat door een beschadiging van de darmwand. Door bijvoorbeeld een darminfectie of darmontsteking.  

Aangeboren (congenitale) lactose-intolerantie: Dit is een zeldzame, erfelijke vorm van lactose-intolerantie. Vanaf de geboorte maakt het lichaam dan al geen lactase aan. Deze baby’s verdragen ook geen moedermelk. Deze vorm van lactose intolerantie wordt vaak al snel opgemerkt als een baby niet wil drinken, veel huilt of krampjes heeft. Ook zie je vaak eczeem opduiken bij het baby’tje. 

Welke klachten kan een lactose intolerantie geven

De klachten zijn zeer divers, maar dit zijn de meest voorkomende:

• Een opgeblazen gevoel.
• Winderigheid.
• Diarree, soms is de ontlasting schuimend en ruikt deze zuur.
• Buikpijn en krampen.

Echter, sluit huidproblemen zoals eczeem, rosacea of acné ook niet uit. Ook onverklaarbare jeukklachten of opdoemende puistjes of rode plekken kunnen een gevolg zijn van een lactose intolerantie.

Verschil lactose intolerantie en koemelkeiwitallergie

Lactose is niet het zelfde als de melkeiwit. Er bestaat een verschil tussen een lactose intolerantie en een koemelkeiwitallergie. Een lactose allergie bestaat niet.

Bij iemand met een allergie voor koemelkeiwit, herkent het afweersysteem het eiwit uit de melk niet en gaat hier afweerstoffen tegen maken. Klachten die hierbij optreden zijn onder andere darmklachten, eczeem, niezen en/of braken. Dit komt het meeste voor bij baby's en jonge kinderen.

Bij iemand die een lactose intolerantie heeft, dus een melksuikerintolerantie, is er sprake van het niet kunnen verteren van de melksuiker, doordat men te weinig van het enzym lactase in de darm heeft. Hierdoor ontstaan darmklachten zoals een opgeblazen gevoel en/of diarree. Met deze reactie heeft het afweersysteem niets te maken. 

Iedere persoon is hierin ook verschillend qua drempelwaarde van de hoeveelheid lactose die verdragen kan worden. Sommigen reageren bijvoorbeeld wel goed op kaas, maar niet op melk of yoghurt. Weer anderen kunnen zuivel van de geit beter verdragen dan zuivel van de koe.

Meestal is het zo dat koemelk-eiwit en lactose samen in een product zitten, omdat het beide bestanddelen zijn van melk. Maar lactose hoeft niet in alle producten te zitten. Als er op de verpakking staat dat er (dierlijke) melk in een product aanwezig is, kun je er meestal van uitgaan dat er ook lactose inzit. Anders vermeldt men apart dat het product of lactosevrij is of lactose bevat. 

Tegenwoordig is er een hele markt voorhanden met lactose vrije producten. Let op, deze producten zijn dus niet altijd koemelkeiwit vrij.

Welke producten bevatten veel lactose en welke weinig

Bij een lactose intolerantie moeten de volgende producten absoluut vermeden worden:

• Melk van koeien, geiten, schapen en andere zoogdieren
• Zachte geiten- en schapenkaas
• Karnemelk, yoghurt, kwark, kefir, yoghurtdranken
• Zachte kazen zoals roomkaas, brie, mozzarella, feta, verse kaas
• Alle vlasoorten, pudding, ijs en mousse
• Slagroom, zure room, crème fraîche
• Koffiemelk en koffieroom
• Boter

Maar pas ook op met producten waar zuivel in zit, zoals sommige koekjes, chips, broden, sauzen, kant en klaar maaltijden, soepen. Lees daarom altijd goed de etiketten. 

Ook sommige medicijnen en supplementen en tandpasta bevatten lactose. Alleen mensen die zeer gevoelig zijn voor lactose dienen ook op het gebruik van deze producten te letten.

In welke zuivelproducten zit geen lactose

Er zijn zuivel producten waar geen lactose meer in zit. Dit betreft met name sommige kaassoorten. Des te langer een kaas heeft gerijpt, des te groter de kans dat er geen lactose meer in zit. Dit komt door het toegevoegde zuursel. Dit komt doordat de lactose tijdens de rijping van de kaas volledig wordt afgebroken.

• Nederlandse (harde) kaas zoals Goudse kaas
• Gerijpte cheddar 
• Parmezaanse kaas
• Blauwe of Zwitserse kaas

Wat te doen bij een lactose intolerantie

Het allerbelangrijkste is, voor jezelf eerst vast te stellen of je een lactose intolerantie hebt. Het is namelijk echt niet nodig om alle zuivel te schrappen als je bijvoorbeeld darmklachten ervaart of eczeem hebt. Dit kan namelijk ook komen door een voedselintolerantie voor bijvoorbeeld noten of gluten. Ook kan het natuurlijk een andere oorzaak hebben. Laat het dus eerst testen of vermijd zelf eens voor minimaal 2 weken de zuivel en kijk wat het met je doet. 

Testen om lactose intolerantie aan te tonen

Waterstof ademtest: Bij deze test, die je in het ziekenhuis kunt laten doen, wordt de hoeveelheid waterstof in de uitgeademde lucht gemeten. Je blaast dan in een rietje. Daarna krijg je een suikeroplossing met lactose erin en meet de arts weer de hoeveelheid waterstofgas in je ademhaling. Een kenmerk van lactose intolerantie is namelijk dat er in de lucht die je uitademt, veel waterstofgas zit. Mocht er in de lucht die jij uitademt een hoge hoeveelheid waterstofgas aantoonbaar zijn, dan kan dat betekenen dat je een lactose intolerantie hebt.

Lactose Tolerantie Test (LTT): Dit noemt men ook wel de bloedsuikertest. Bij deze test wordt het bloedsuikergehalte gemeten. Het bloedsuikergehalte geeft de hoeveelheid suiker (glucose) in het bloed weer. Je krijgt dan een hoeveelheid lactose toegediend. Dan wordt diverse keren bloed bij je afgenomen en wordt je bloedsuikergehalte gemeten. Normaliter zal je bloedsuikergehalte moeten stijgen, maar gebeurt dit niet dan kan er sprake zijn van  een lactose intolerantie.

Eliminatie provocatie test: Deze test kan je of zelf doen, of onder begeleiding van een arts of diëtist. Je vermijdt dan voor een bepaalde periode alle zuivelproducten en kijkt of klachten verminderen. Als de klachten daarmee verminderen of verdwijnen, kan er sprake zijn van lactose-intolerantie. Maar meestal zul je toch weer zuivel moeten toevoegen om er zeker van te zijn. Krijg je de klachten weer, dan weet je bijna zeker dat je een lactose intolerantie hebt.

Vermijden van lactose 

Heb je vastgesteld dat je lactose intolerant bent, dan is het belangrijk alle producten te vermijden die lactose bevatten. Het kan wel zo zijn dat bij jou een bepaalde drempelwaarde van toepassing is. Dat je bijvoorbeeld best wat kaas kan eten, maar niet kaas + yoghurt. Of dat maximaal 50 gram zuivel per dag kan verdragen. Dit is dan altijd een kwestie van uitproberen. 

Maar mijn voorkeur zou uitgaan naar het gebruik van lactose vrije producten, plantaardige zuivel of het gebruik van een lactase supplement (zie hieronder mijn aanbevelingen). 

Lactose vrije producten

Er is inmiddels een hele markt ontstaan voor lactosevrije producten. Natuurlijk zijn vele producten van nature al zuivelvrij, maar voor wie wil blijven genieten van zuivel maar dan zonder de lactose, kan bijvoorbeeld heel goed terecht bij merken zoals Arla, Alpro en MinusL. Ook bieden veel andere merken tegenwoordig al lactosevrije producten aan.

Sommige producten worden vaak benoemd als zuivel, maar zijn dat eigenlijk niet. Die vallen onder de noemer plantaardige zuivel. Dat zijn producten gemaakt van haver, soja, rijst, amandelen, kokos.

Supplementen 

Soms kom je in situaties terecht waarbij je niet zeker bent of je lactosevrij kunt eten. Of heb je op vakantie niet veel zin om er rekening mee te houden. Of mis je gewoon je zuivelproducten en wil je ‘normaal’ blijven eten. Wat jouw reden ook is, er zijn hier hele fijne producten voor te verkrijgen.

Ik kan je hiervoor met harte de producten van Disolut aanraden. Ze werken met meerdere supplementen voor histamine intolerantie, fructose intolerantie, maar ook voor lactose-intolerantie.

Er zijn tabletten die je slechts dagelijks hoeft te nemen. Maar er zijn ook tabletten die je kan doseren voor een maaltijd waarin lactose zit (of waarvan je het niet zeker bent).

Je kunt zelfs druppels bestellen die producten lactosevrij maken. Voeg deze toe aan het zuivelproduct en de lactose wordt er als het ware uitgefilterd.

Meer interessante artikelen

Koolhydraatarm dieet en zuivel

Zuivel gezond of niet

Alternatieven voor melk