Wat is cholesterol

Cholesterol is een wasachtige substantie die alleen door dieren en mensen wordt geproduceerd. Het bevindt zich in voornamelijk dierlijke voedingsmiddelen en vetten. Plantaardige voedingsmiddelen zoals fruit en groenten zijn cholesterolvrij.

Een gezonde lever zorgt zelf voor zo’n 75%-80% van de benodigde cholesterol in je lichaam. De overige 25% haal je uit je voeding. Het mooie met cholesterol is dat als je voeding meer cholesterol bevat, je lichaam vanzelf minder cholesterol aanmaakt. Krijg je te weinig binnen, dan maakt je lichaam zelf meer cholesterol aan. Je lichaam regelt dit dus zelf. Dit noemen ze ook wel cholesterol homeostase.

Wat doet cholesterol

Het is vrijwel onmogelijk uit te leggen hoe belangrijk cholesterol voor het menselijk lichaam is. Als wij als mens geen cholesterol in ons lichaam zouden hebben zouden we dood zijn. Elke cel van je lichaam is bedekt met een membraan (denk aan een membraan als een laagje rond elke cel). Dit membraan is grotendeels gemaakt van cholesterol, vet en eiwit.

Membranen zijn poreuze structuren, geen dikke lagen, die voedingsstoffen en hormonen binnenlaten en tegelijkertijd afval en gifstoffen buiten houden. Als cholesterol uit deze celmembranen zou worden verwijderd, dan kunnen wij niet overleven.

Cholesterol heeft ontzettend veel functies in ons lichaam waar we niet eens bij stil staan. Met name ook omdat cholesterol altijd in verband wordt gebracht met slecht en ongezond. Daarover zo meer.

Cholesterol is essentieel voor de productie van hormonen

De geslachtshormonen en daarmee het hele menselijke voortplantingssysteem zijn volledig afhankelijk van cholesterol.

Cholesterol is essentieel voor de spijsvertering

Het menselijk lichaam gebruikt cholesterol om galzuren te produceren. Zonder deze functie zou het menselijk lichaam geen essentiële vetzuren of de in vet oplosbare vitamines (A, D, E en K) kunnen opnemen. Er kunnen daardoor ernstige, zelfs levensbedreigende, tekorten ontstaan. Niet voor niets helpt de natuur hier ons een handje bij. Moedermelk is bijvoorbeeld rijk aan cholesterol. Baby’s en kinderen hebben juist cholesterol-rijke voeding nodig voor groei en ontwikkeling van de hersenen en zenuwstelsel.

Cholesterol is essentieel voor de hersenen, het centrale zenuwstelsel en de geheugenfuncties

Noot vooraf: vandaar dat de bijwerkingen van statines geheugenverlies, mentale verwarring en spierkrampen kunnen zijn).
Hoewel de hersenen slechts 2% van het lichaamsgewicht uitmaken, bevatten ze ongeveer 25% van het cholesterol in het lichaam.

Cholesterol is cruciaal voor botten en voor alle rollen die vitamine D vervult

Modern 'gezondheidsadvies' om de zon te vermijden, cholesterolverlagende medicijnen te nemen, een cholesterolarm dieet te volgen (wat dat ook mag zijn) - gecombineerd met het ontbreken van een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D - draagt ongetwijfeld bij aan een steeds slechter wordende gezondheid.

Een van de belangrijkste redenen waarom we ongeveer een derde van ons leven slapend moeten doorbrengen, is om het lichaam de tijd te geven om cholesterol te produceren, cellen te repareren en ander essentieel onderhoud uit te voeren.

Verschillende soorten cholesterol

Cholesterol beweegt door het lichaam (zie het als balletjes) en wordt gedragen door lipoproteïnenin het bloed. Deze lipoproteïnen zijn onder meer onder te verdelen in:

LDL: Lipoproteïne met lage dichtheid

Dit is één van de twee belangrijkste lipoproteïnen. LDL wordt vaak 'het slechte cholesterol' genoemd.

LDL kan zich ophopen op de wanden van de slagaders en deze 'verstoppen'. De vetophopingen vormen plaque die slagaders bekleedt en blokkades kan veroorzaken. Deze opbouw wordt atherosclerose genoemd.

Vooral dit aspect van het cholesterol wordt gezien als gevaarlijk. Maar LDL is niet per definitie slecht. Je hebt namelijk verschillende soorten LDL.

LDL kan in twee categorieën worden opgedeeld: het "small dense LDL" (patroon B) en het "large buoyant LDL" (patroon A). Van small dense LDL (sdLDL) is bekend dat het geassocieerd is met een verhoogde kans op de ontwikkeling van hart- en vaatziekten.

HDL: Lipoproteïne met hoge dichtheid

Dit is de andere belangrijke lipoproteïne. HDL wordt vaak 'het goede cholesterol' genoemd. Het is goed omdat het andere soorten cholesterol afvoert (inclusief LDL), weg van de slagaders. Het kan helpen om HDL te zien als een bestelwagen, terwijl je LDL als een kiepwagen kunt beschouwen.

HDL laat andere soorten cholesterol bij de lever vallen en deze worden uit het lichaam verwijderd. Aangenomen wordt dat hogere niveaus van HDL het risico op hartaandoeningen verminderen.

VLDL: Lipoproteïnen met zeer lage dichtheid

Dit zijn deeltjes in het bloed die triglyceriden bevatten. Deze zijn nog kleiner, wat betekent dat de kans veel groter is dat ze in de slagaderwand ophopen. LDL vervoert cholesterol door het lichaam, terwijl VLDL triglyceriden draagt.

Triglyceriden

Triglyceriden zijn vetten uit het voedsel dat we eten en die in het bloed worden vervoerd. De meeste vetten die we eten, bevinden zich in de vorm van triglyceriden. Het lichaam gebruikt ze als energie.
Na een vetrijke maaltijd gaan de waardes van triglyceriden in het bloed dan ook kort omhoog. Overtollige calorieën, alcohol of suiker in het lichaam veranderen in triglyceriden en worden door het hele lichaam opgeslagen in vetcellen.

Triglyceriden en cholesterol zijn beide vetachtige stoffen die bekend staan als lipiden.
Maar triglyceriden zijn vetten, cholesterol is dat niet. 

Zuiver cholesterol kan zich niet vermengen met of oplossen in het bloed. Daarom verpakt de lever cholesterol met triglyceriden en eiwitten in dragers die lipoproteïnen worden genoemd. De lipoproteïnen verplaatsen dit vetmengsel naar delen van het lichaam. Een verhoogd triglyceridengehalte verhoogt het risico op hartaandoeningen.

Is cholesterol slecht en ongezond

Je kunt je afvragen waarom iets dat zo belangrijk is in je lichaam en zelf wordt gereguleerd in je lichaam, als kwaad wordt gezien. Daar gaat een hele geschiedenis aan vooraf, maar de discussie hieromtrent zet zich nog altijd voort.

Heel simpel en samenvattend verteld, is het begonnen met studies van wetenschappers van het hart die een verband opmerkten tussen verstopte slagaders en een toename van hartaanvallen, hart- en vaatziekten, beroertes, en een toename van lichaamsvet. Ze gaven de schuld aan het cholesterol.

Waarop baseerden ze dat? Omdat wat ze vonden, was opgebouwd als plaque in het lichaam. Het eten van voedingsmiddelen met een hoog cholesterolgehalte, zou dan op zijn beurt een hoog cholesterolgehalte geven.

En het is ook niet gek dat dit verband destijds werd gelegd. Want als jij hard vet in een koekenpan ziet liggen en je gaat dat eten, dan ga je je afvragen wat dat doet in je lichaam. Maar dit is gewoonweg niet hoe cholesterol echt werkt.

Inmiddels zijn er vele onderzoeken die cholesterol in de voeding, hoge cholesterolwaarden en een verhoogd risico op hartaandoeningen in verband brengen, sindsdien ontkracht (bron).

Dit is echt een geweldige mooie video, in Jip en Janneke taal uitgelegd, hoe het zit met cholesterol. Mocht jij je zorgen maken om een te hoog cholesterol, dan is dit absoluut het kijken waard.

Wat is een goede cholesterolwaarde

Dit zijn de vastgestelde normwaardes van het meten van cholesterol (bron).wat is cholesterol

Nieuwe inzichten omtrent uitslagen cholesterol

Inmiddels ligt het echter wel wat genuanceerder en blijken ratio’s (verhouding tussen de diverse getallen) veel belangrijker om je kans op hart – en vaatziekten vast te stellen.

Ook zijn er vele onderzoeken die aanwijzen dat cholesterol helemaal geen invloed heeft op hartaandoeningen. Juist aandoeningen zoals diabetes type 2, metabool syndroom en insuline resistentie blijken meer bij te dragen. Een te hoog cholesterol is vaak het gevolg van een disbalans en ontstekingen in je lichaam.

Cholesterol waarden fluctueren overigens sowieso. Dit kan van dag tot dag verschillen en kan ook afhankelijk zijn van wat je hebt gegeten. Of als je in stressvolle periode zit kan je cholesterol daardoor ook verhoogd zijn. Dat betekent dat één waarde niets zegt maar dat er meerdere metingen moeten worden gedaan. Ook het ouder worden draagt automatisch bij aan het verhogen van het cholesterol. Ook hormonen (zoals de menstruatie) kunnen van invloed zijn.

1 willekeurige meting zegt dus helemaal niets. Daarbij zegt alleen het Totale cholesterol of het LDL cholesterol ook niets. Hoge HDL waardes geven een hoog totaal cholesterol. Je cholesterol kan daardoor wel ‘te hoog zijn volgens de normwaarden’, maar als dit komt door een hoog HDL dan is dat alleen maar mooi.

Hoge LDL waardes geven ook een hoog totaal cholesterol. Maar LDL behoeft niet persé te bestaan uit de slechte deeltjes.

Deze berekening is in ieder geval vele malen beter in het voorspellen van hart- en vaatziekten.

Je kijkt hierbij dus naar de ratio's.
  1. Je deelt het totale cholesterol door het totale HDL
  2. Je deel totaal Triglyceride door het totaal HDL
wat is cholesterol

Een gezonde Totaal cholesterol/HDL ratio is kleiner dan 5, lager dan 4 is nóg beter (perfect).                                        
Een gezonde ratio Triglyceride/HDL is lager dan 2, lager dan 1 is nóg beter (perfect).

Wil je overigens echt weten hoe het staat met risico's op hart- en vaatziekten, dan is de calciumscore de beste test. Dit is een onderzoek naar het calciumgehalte in de kransslagaders met een CT-scan. Calcium in de kransslagaders is een veel beter voorspeller dan een verhoogd cholesterol alleen.Op deze website vind je meer dan 200 waardevolle blogs en artikelen. Heb je deze blogs al gelezen:
Is een koolhydraatarm dieet ongezond en gevaarlijk
Een koolhydraatarm dieet
Waarom vet eten om vet te branden
Hoog cholesterol en koolhydraatarm dieet

Wat is cholesterol verlagend

Wil jij je cholesterol verlagen met voeding, download mijn gratis weekmenu en verander je leefstijl.

koolhydraatarm weekmenu