Wat zijn zoetstoffen
Er is altijd veel te doen om zoetstoffen en het gebruik hiervan. Hoewel vele zoetstoffen als veilig zijn bevonden, zijn er ook felle tegenstanders van het gebruik van zoetstoffen.
Het gebruik hiervan heeft ook de laatste jaren een absolute vlucht genomen in beschikbaarheid en gebruik. We moeten nou eenmaal minder suiker eten, dus zoetstoffen zouden daarom een perfecte vervanger zijn.
Wat zijn zoetstoffen
Zoetstoffen zijn eigenlijk alle zoetmiddelen die een zoete smaak geven aan ons eten die geen echte suiker zijn.
Er zijn verschillende soorten zoetstoffen:
- Natuurlijke zoetstoffen: Natuurlijke zoetstoffen komen in de natuur voor. Bijvoorbeeld in fruit.
- Kunstmatige zoetstoffen: Kunstmatige of synthetische zoetstoffen, komen niet in de natuur voor. Ze worden in een laboratorium gemaakt.
- Intensieve zoetstoffen: Intensieve zoetstoffen vallen onder de kunstmatige zoetstoffen. Deze zoetstoffen zijn vele malen zoeter dan suiker.
- Extensieve zoetstoffen: De meeste extensieve zoetstoffen zijn weer natuurlijke zoetstoffen. Extensieve zoetstoffen worden ook wel polyolen genoemd. Dit zijn zoetstoffen die ongeveer even zoet zijn als suiker.
Achtereenvolgens behandel ik alle bovenstaande zoetstoffen.
Natuurlijke zoetstoffen
Natuurlijke zoetstoffen zijn suikervervangers die vaak worden gepromoot als gezondere opties dan suiker of andere suikervervangers. Maar zelfs deze "natuurlijke zoetstoffen" ondergaan vaak een bewerking.
Natuurlijke zoetstoffen zijn onder meer:
- Vruchtensappen en nectars
- Honing
- Melasse
- Ahornsiroop
- Kokosbloesemsuiker
Kunstmatige zoetstoffen
Kunstmatige zoetstoffen zijn synthetische suikervervangers. Maar ze kunnen zijn afgeleid van natuurlijk voorkomende stoffen, zoals kruiden of suiker zelf. Kunstmatige zoetstoffen staan ook bekend als intensieve zoetstoffen omdat ze vele malen zoeter zijn dan suiker. Ze leveren echter geen enkele energie (Kilocalorieën). Voorbeelden van intensieve zoetstoffen zijn acesulfaam-K, cyclamaat, sacharine, Stevia en aspartaam. Je vindt ze vaak in light-frisdrank.
Extensieve zoetstoffen
Extensieve zoetstoffen, ook wel polyolen genoemd, zijn iets minder zoet dan suiker. Ze bevatten minstens de helft minder kilocalorieën dan suiker. Voorbeelden van extensieve zoetstoffen zijn xylitol, sorbitol, isomalt en Erythritol. Je vindt ze in producten als snoep, drop en kauwgom.
Kunstmatige zoetstoffen kunnen dus goede vervangers zijn van suiker, omdat ze geen energie leveren. Bovendien heb je er maar een fractie van nodig, in vergelijking met de hoeveelheid suiker die je normaal gesproken voor zoetheid zou gebruiken.
Voor een overzicht van alle zoetstoffen kijk hier: Overzicht van zoetstoffen.
Mogelijke gezondheidsvoordelen van kunstmatige zoetstoffen
Het gebruik van zoetstoffen, in tegenstelling tot suiker, kan vele voordelen hebben.
- Gezonde tanden: Kunstmatige zoetstoffen dragen niet bij aan tandbederf en gaatjes.
- Gewichtsbehoud of gewichtsafname: Kunstmatige zoetstoffen bevatten vrijwel geen calorieën. Een theelepel suiker daarentegen heeft ongeveer 16 calorieën, dus een blikje cola met 10 theelepels toegevoegde suiker bevat ongeveer 160 calorieën. Als je probeert af te vallen of op gewicht wil blijven, kunnen zoetstoffen een goed alternatief zijn.
- Invloed bloedsuikerspiegel: Van vele kunstmatige zoetstoffen wordt gezegd, dat ze de bloedsuikerspiegel niet beïnvloeden. Ze kunnen daarom ook gebruikt worden door wie diabetes type 2 heeft. Echter, onderzoek wijst uit dat ieder lichaam anders reageert op zoetstoffen en daarmee de bloedsuikerspiegel. In de meeste gevallen hebben zoetstoffen zoals Stevia en Erythritol geen invloed op de bloedsuikerspiegel.
Let op: de hierboven genoemde natuurlijke suikervervangers zoals ahornsiroop leveren wel calorieën en reageren net als suiker in het lichaam. Deze zijn bij overmatig gebruik niet geschikt om af te vallen en zijn zeker niet geschikt voor wie diabetes type 2 heeft.
Zijn zoetstoffen veilig
Zoetstoffen die zijn goedgekeurd door de EU krijgen een E-nummer. In de wet is bepaald hoeveel van een bepaald E-nummer mag zijn toegevoegd aan een levensmiddel.
Daarom wordt grondig wetenschappelijk onderzoek naar de veiligheid van iedere zoetstof uitgevoerd. Naar aanleiding van deze onderzoeken wordt vervolgens de ADI (aanbevolen dagelijkse inname) vastgesteld.
Dit is de hoeveelheid zoetstof die je dagelijks kan gebruiken zonder dat dit tot gezondheidsrisico’s leidt. Om een extra veiligheidsmarge in te bouwen, is de ADI een factor 100 lager vastgesteld dan de hoeveelheid die naar verwachting tot gezondheidsproblemen kan leiden.
De dagelijkse aanbevolen inname hangt af van het type zoetstof die in het product voorkomt en het lichaamsgewicht. Voor kinderen is de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) om die reden lager dan die van volwassenen.
Benieuwd naar jouw eigen gebruik van zoetstoffen en of dit binnen de norm ligt? Doe de zoetstoffentest.
Nadelen van het gebruik van zoetstoffen
Zoals ik dit artikel al begon met voor- en tegenstanders, is er zowel onderzoek naar de voordelen en veiligheid als onderzoek naar de gezondheidsnadelen en schadelijke effecten op ons lichaam.
Wat zijn nou de nadelen die in deze onderzoeken naar voren komen. Hierbij een korte opsomming van de mogelijke nadelen die in diverse onderzoeken naar voren komen:
- Ze houden je suikerverslaving in stand: Kunstmatige zoetstoffen zijn vele malen zoeter in vergelijking met natuurlijke suikers. Je lichaam blijft als het ware verzot op alles wat zoet is. Kunstmatige zoetstoffen activeren nog steeds onze zoete smaaksensoren, waardoor het insulinegehalte op dezelfde manier wordt verhoogd als wanneer je suiker eet.
- Ze kunnen de darmgezondheid beïnvloeden: Dit kan leiden tot zwaarlijvigheid en metabool syndroom. Dit kan weer leiden tot diabetes type 2.
- Ze kunnen buikpijn veroorzaken en daarmee zorgen voor diarree of juist obstipatie.
- Ze kunnen tot overeten leiden: Hoewel ze calorieën beperken, kan het zijn dat je veel meer nodig hebt om een verzadiging te kunnen voelen. Dit kan leiden tot meer eten dan je zou doen als het product gewoon suiker zou bevatten.
- Ze kunnen migraine aanvallen triggeren
- Ze kunnen leiden tot onrust in het lichaam en zelfs depressie
- Ze kunnen leiden tot ernstige vermoeidheidsklachten
Aangezien vele onderzoeken elkaar tegenspreken, vind ik verantwoord gebruik van zoetstoffen (net als suikers) nog steeds het beste advies. En luisteren naar je lichaam hoe je reageert op zoetstoffen.
Wel of geen zoetstoffen gebruiken
Alle zoetstoffen met een E-nummer zijn dus goedgekeurd en veilig bevonden. Er is zelfs een dagelijkse aanbevolen inname voor vastgesteld die aangeeft hoeveel je van een zoetstof kan gebruiken, zonder gezondheidsnadelen te ondervinden. Er zijn echter onderzoeken die hiervoor genoemde nadelen opsommen.
Ik denk dat de waarheid ergens in het midden ligt en zeker per persoon verschillend is in gebruik van zoetstoffen.
Aan klanten die kampen met migraine is mijn eerste vraag vaak: Gebruik je zoetstoffen? Dan adviseer ik (onder meer) die volledig te verwijderen (als ook suiker).
Vraagt iemand mij om een koolhydraatarme eiwitreep (tijdens het volgen van een koolhydraatarm dieet) te gebruiken met een beetje toegevoegd zoetstoffen, dan geef ik aan dat het best een keer kan. Het moet echter geen basis onderdeel worden van je eetpatroon. Dus én zoetjes in de koffie én zoetstoffen in je yoghurt én light frisdrank én andere producten met zoetstoffen.
Ook zijn er in mijn ogen een paar zoetstoffen die je beter kan gebruiken dan anderen. Los van welk dieet dan ook die je volgt. En ook voor wie gezond is en niet hoeft af te vallen, vind ik dat naast minderen van suiker ook minderen van zoetstoffen een belangrijk item dient te zijn. Zeker omdat we nog steeds niet goed weten wat het op de lange termijn met je gezondheid kan doen.
Hier vind je mijn favoriete zoetstoffen om te gebruiken: Zoetstoffen en een koolhydraatarm dieet
Interessante links
Op mijn website vind je meer dan 200 waardevolle artikel en tips over gezonder eten en gezond leven. Misschien vind je dit ook nog interessant:
Is jouw bloedsuikerspiegel uit balans? Ontdek de 8 signalen
Buikpijn door een koolhydraatarm dieet