Wat is ketose

Ketose is een natuurlijke metabole staat van je lichaam, wanneer het vetten gebruikt als energie in plaats van koolhydraten. Deze staat kun je bereiken door je koolhydraatinname te beperken en in de plaats daarvan meer vetten (en eiwitten) te gaan eten. Technisch gezien ben je ketose als je een ketonenniveau hebt van tussen de 0,6 tussen 1,5 mmol/L. Dit is te meten via bloedmonsters.

Normaliter halen we onze energie uit het eten van koolhydraten. Denk hierbij aan brood, fruit, pasta, rijst, aardappelen. Ga je, zoals op een koolhydraatarm dieet of ketose dieet, je koolhydraatinname verminderen, dan heeft jouw lichaam geen koolhydraatvoorraad meer om energie uit te halen. Dan moet het overschakelen op een andere energiebron, namelijk de vetten.

Hoe werkt ketose?

‘Keto’ in het woord ketose komt voort uit het feit dat het lichaam kleine brandstofmoleculen genaamd ‘ketonen’ produceert. Ketonen worden geproduceerd op het moment dat je weinig koolhydraten tot je neemt.

Ketonen worden in de lever geproduceerd uit vet. Ze worden dan als brandstof in het lichaam geconsumeerd, ook door de hersenen. Dit is belangrijk omdat de hersenen een hongerig orgaan zijn die elke dag veel energie verbruiken. Hersenen kunnen namelijk op glucose als ketonen functioneren.

Dit is ook direct een veelvoorkomend misverstand, dat de hersenen niet functioneren zonder koolhydraten in onze voeding. En dat het daarmee ook gevaarlijk is. Niets is echter minder waar.

Het klopt dat de hersenen de voorkeur geven aan glucose en dat er enkele cellen in de hersenen zijn die glucose alleen als brandstof kunnen gebruiken. Maar een groot deel van de hersenen kan ook ketonen gebruiken als energie. Tijdens uithongering bijvoorbeeld, maar ook tijdens het volgen van een koolhydraatarm dieet of ketose dieet.

In feite halen de hersenen na slechts drie dagen uithongering al 25% van hun energie uit ketonen. Tijdens langdurige uithongering stijgt dit aantal tot ongeveer 60% (Bron).

Bovendien kan ons lichaam eiwitten gebruiken om glucose te produceren die de hersenen nog nodig hebben tijdens ketose. Dit proces wordt gluconeogenese genoemd.

Ketose en gluconeogenese zijn perfect in staat om in de energiebehoeften van de hersenen te voorzien.

Het misverstand over ketose

Het is een groot misverstand dat het in ketose zijn, gelijk staat aan afvallen. Dat heeft alles te maken met het woord vetverbranding dat aan ketose hangt. Ik zie velen daarom eerder een keuze maken voor de ketogene leefstijl dan de koolhydraatarme leefstijl. Met name omdat het ketose dieet gericht is op ketose, wat vetverbranding betekent.

Maar er is een verschil tussen het verbranden van vetten die je uit voeding haalt en het daadwerkelijk verbranden van lichaamsvet. Ketose betekent vetverbranding. Je verbrandt als het ware de vetten die je eet om als energie te gebruiken. Het tegenovergestelde heet een suikerverbrander. Waarbij je je energie haalt uit het eten van koolhydraten. Deze vetverbranding (ketose) zegt dus helemaal niets over het gebruiken van lichaamsvet, wat natuurlijk ook vetverbranding kan betekenen.

Maar juist omdat je lichaam op een gegeven moment weet hoe het vetten als energie kan gebruiken, kan het ook makkelijker je lichaamsvet aanspreken om te gaan verbranden. Dit kan zowel op een ketose dieet als een koolhydraatarm dieet.

Dus, je kunt in ketose zitten en niet afvallen. Door stress bijvoorbeeld of te weinig te eten.

Maar het omgekeerde is ook het geval. Je kan afvallen door niet in ketose te zijn. Als je koolhydraatbeperkt eet bijvoorbeeld.

Wanneer kom je in ketose?

Voor de meeste mensen geldt, dat je in ketose raakt als je minder dan 50 gram koolhydraten per dag eet. Het ketose dieet schrijft zelfs minder dan 20-30 gram koolhydraten per dag voor.

De omschakeling van je lichaam naar ketose gaat in fasen. Zodra je lichaam weinig koolhydraten binnenkrijgt, ga je vanuit de aanpassingsfase, naar de ketosefase. De aanpassingsfase duurt gemiddeld tussen de 3 en 14 dagen en kan gepaard gaan met de keto-griep en afkickverschijnselen.

Maar je kunt ook nog andere bijwerkingen ervaren, lees ook: Bijwerkingen van ketose

Je komt in de ketofase op het moment dat al je suikers (glucose/ koolhydraten) zijn opgebruikt. In deze fase gaat het niet zozeer meer om afkicken, maar om je lichaam echt te laten wennen aan het gebruiken van vetten als energie. Deze fase kan zeker wel 6 tot 8 weken duren.

Wat zijn de gezondheidsvoordelen van ketose?

Naast de bijwerkingen van het verminderen van koolhydraten, kan ketose enorm veel voordelen hebben. Ik vind het echter wel belangrijk te vermelden, dat deze voordelen ook optreden als je koolhydraatarm eet (dus niet strikt het ketose dieet).

Ook zijn deze gezondheidsvoordelen al te behalen bij een koolhydraatbeperkt dieet. Dus laat ketose absoluut niet je drijfveer zijn als het niet medisch is (omwille van het voorkomen van epileptische aanvallen, waarbij het ketose dieet echt gefocust moet zijn op het produceren van ketonen).

1. Gewichtsverlies en vetverbranding
2. Omkeren diabetes type 2
3. Verlaging bloeddruk en cholesterol
4. Eetrust (niet constant bezig zijn met wat je wel en niet mag eten)
5. Verzadigd gevoel
6. Meer energie en geen hongerdipjes meer
7. Stabiele bloedsuikerspiegel
8. Betere huid
9. Gezonde darmen