Wat is metabool syndroom

Metabool syndroom is een medische term en omvat een cluster van aandoeningen die samen voorkomen, waardoor het risico op hartaandoeningen, beroertes en diabetes type 2 toeneemt.

Deze aandoeningen omvatten verhoogde bloeddruk, hoge bloedsuikerspiegel (insulineresistentie), overgewicht, visceraal vet en abnormale cholesterol- of triglycerideniveaus.

Op zichzelf kunnen diabetes type 2, hoge bloeddruk en overgewicht ook de bloedvaten beschadigen, maar het wordt gevaarlijker voor je gezondheid als je ze alle drie samen hebt.

Overigens, het hebben van slechts één van deze aandoeningen betekent niet dat je het metabool syndroom hebt. Maar het betekent wel dat je een groter risico hebt op gezondheidsproblemen en allerlei complicaties.

Kenmerken van het metabool syndroom

Metabool syndroom kan worden vastgesteld als je de volgende aandoeningen hebt:

1. een middelomtrek van 94 cm of meer bij Europese mannen, of 90 cm of meer bij Zuid-Aziatische mannen. Een middelomtrek van 80 cm of meer bij Europese en Zuid-Aziatische vrouwen
2. hoge triglycerideniveaus (vet in het bloed) en lage niveaus van HDL (het 'goede' cholesterol) in het bloed, wat kan leiden tot arteriosclerose (verstopping van de slagaderen)
3. hoge bloeddruk met een constante bovendruk hoger dan 140 mmHg en/of een onderdruk hoger dan 90 mmHg (hypertensie).
4. een onvermogen om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden (insulineresistentie)

Je hebt niet van de 1 op de andere dag 'last' van het metabool syndroom. Dit gaat langzaam en in de loop van de jaren kom je aan in gewicht en neemt je conditie af.

Terwijl je metabolisme (de stofwisseling) verslechtert, ontpopt zich langzaam maar zeker een reeks van gezondheidsproblemen (het syndroom).

Klachten bij Metabool Syndroom

Hoewel het een sluipmoordenaar is, zijn er al bepaalde verschijnselen die erop kunnen duiden dat sprake is van metabool syndroom. De belangrijkste zijn:

1. Verminderde energie
2. Gebrek aan concentratievermogen, slecht geheugen, slechte arbeidsprestaties onder druk.
3. Behoefte aan koolhydraten en suikers. Je bloedsuikerspiegel schommelt enorm en je hebt constant behoefte aan eten (snaaibuien).
4. Hongergevoel en flauwte na een maaltijd of tussen maaltijden door
5. Trillen (beven) van de handen, zweten, spierkrampen, veel dorst, veel plassen.
6. Gewichtstoename

Buikomvang en het metabool syndroom

Naast de genoemde klachten, is ook je buikomvang een goede graadmeter.

Bij mannen is deze buikomvang boven de 94 centimeter, gemeten ter hoogte van de navel. Bij vrouwen ligt de grens bij een buikomvang van 80 centimeter.

Herken je de klachten én voldoet je buikomvang aan deze 'voorwaarden', dan bestaat er een grote kans op metabool syndroom. 

Oorzaken van metabool syndroom

Metabool syndroom wordt vaak geassocieerd met overgewicht of obesitas en een gebrek aan beweging.
Het is ook gekoppeld aan insulineresistentie, een belangrijk kenmerk van diabetes type 2.

De kans om het metabool syndroom te ontwikkelen is groter als je een familiegeschiedenis van diabetes type 2 hebt, of als je diabetes hebt gehad tijdens de zwangerschap (zwangerschapsdiabetes).

Andere risicofactoren

Andere factoren die het risico op het ontwikkelen van metabool syndroom verhogen, zijn onder meer:

1. De leeftijd: het risico neemt toe naarmate je ouder wordt
2. Het ras: bepaalde etnische groepen, zoals Aziatische en Afrikaans-Caribische mensen, lopen mogelijk een groter risico
3. Andere gezondheidsproblemen: het risico is groter als je hart- en vaatziekten, niet-alcoholische leververvetting (NAFLD) hebt of, bij vrouwen, polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) hebt of hebt gehad.

Metabool syndroom voorkomen of omkeren

Je kan het metabool syndroom voorkomen of omkeren door leefstijlveranderingen aan te brengen, waaronder:

1. gewicht verliezen
2. regelmatig sporten
3. het eten van een gezond, koolhydraatarm dieet of koolhydraatbeperkt dieet 
4. stoppen met roken
5. minder alcohol gebruiken

Indien nodig kan een huisarts medicijnen voorschrijven om de bloeddruk, bloedsuikerspiegel en cholesterol onder controle te houden.
Maar dit wil je natuurlijk voorkomen en je leefstijl aanpassen is hierin echt de beste weg.

Metabool syndroom en een koolhydraatarm dieet

Uit onderzoek blijkt, dat het geen twijfel lijdt dat mensen met het metabool syndroom en diabetes type 2 het beter doen met koolhydraatarme diëten. Hoewel lange tijd gedacht werd dat dit kwam door puur het gewichtsverlies, maar niets is minder waar. Zelfs het beperken van koolhydraten, zonder gewichtsverlies, verbetert tal van gezondheidsklachten.
Het is duidelijk dat de kwaliteit van het dieet en de voedingsmiddelen die je eet van belang is.

Zelfs een minder striktere beperking van koolhydraten (zoals bij een koolhydraatbeperkt eetpatroon), is voldoende om het metabool syndroom bij sommige mensen om te keren. Andere mensen zullen nog een stapje verder moeten gaan en echt strikt koolhydraatarm moeten gaan eten.

Interessante artikelen

Mijn blog staat vol artikelen die gaan over gezond leven, gezond eten en afvallen. Ik ben daarbij gespecialiseerd in de koolhydraatarme aanpak en kan jou ook hierbij helpen. Misschien vind je deze artikelen ook interessant:
Diabetes type 2
Koolhydraatarm weekmenu
Koolhydraatbeperkt weekmenu
Hoog cholesterol en een koolhydraatarm dieet