Ik dacht jarenlang dat vet eten mij ervan weerhield om te afvallen. Deze vraag krijg ik ook vaak van mijn klanten: ‘Ik eet nagenoeg geen vetten, eet alles light en mager, maar ik val niet af. Hoe kan dit toch?’
Ik was altijd ‘bang’ voor vet totdat ik de verschillen in vet leerde kennen. Ik weet nu: je wordt van vet niet dik. Het zorgt ook niet voor opslag van het visceraal vet (orgaanvet of buikvet). Vetten zijn, naast koolhydraten en eiwitten, 1 van de belangrijkste macronutriënten die ons lichaam nodig heeft. Mits je natuurlijk kiest voor de gezonde vetten. Noten bijvoorbeeld worden door veel mensen die willen afvallen of op hun gewicht letten gemeden, omdat er zoveel calorieën en vetten in zitten. Maar dit is nou typisch een voedingsmiddel dat gezonde vetten bevat en die je gerust (mits ongebrand ongezouten) iedere dag kunt eten.
Achtereenvolgend bespreek ik:
Waarom denken we dat we afvallen door minder vet te eten?
We denken dat vet slecht is omdat we bang gemaakt zijn voor vet. Vet zou zorgen voor een verhoogd cholesterol en daarmee voor hart- en vaatziekten. Het zou de veroorzaker zijn van de epidemie van het overgewicht. Inmiddels weten we beter. Het zijn juist de koolhydraten, dus suikers, die ons dik maken en we hebben juist vetten nodig om vet te kunnen verbranden en gezond op gewicht te kunnen blijven. Zeker als je een koolhydraatarm dieet volgt. Vetten zijn dus een onmisbaar bestanddeel van onze voeding. Vet dient als bron van energie en je hebt het nodig voor je weerstand, de opbouw van je cellen en het transport van vitamines.
Lees ook: Hoog cholesterol en een koolhydraatarm dieet
Nu zijn niet alle vetten gezond en ongevaarlijk. Daarom is het belangrijk onderscheid te maken tussen vetten. Van veel verkeerde vetten eten, ga je namelijk zeker niet afvallen. Gezonde vetten doen juist het tegenovergestelde: ze stillen je eetlust en verminderen je dagelijkse calorie-inname.
Wat zijn nu 'goede' en 'slechte' vetten?
Simpel gezegd zijn er drie soorten vetten:
- verzadigde vetten
- transvetten
- onverzadigde vetten
Verzadigde vetten
Over verzadigde vetten bestaan veel misverstanden. De een noemt het ‘slecht vet’ , de ander vindt het ‘goed vet’. Verzadigde vetten zijn vaak de dierlijke vetten, zoals boter, kokosvet en vlees, maar zitten ook in snacks, koek, snoep en taart. Ze hebben een vaste vorm, zoals roomboter. Verzadigde vetten zijn de afgelopen vijftig jaar veelal beschouwd als ongezond, maar recentere onderzoeken laten zien dat dit niet helemaal terecht is. Het is niet voor niets dat kokosolie/-vet en roomboter tegenwoordig weer als gezond worden aangeprezen.
In combinatie met veel koolhydraten blijken verzadigde vetten inderdaad niet goed voor je te zijn. Ze worden dan niet verbrand. Maar dat gebeurt juist wel als je koolhydraatarm of koolhydraatbeperkt eet. Er is dus een verband tussen de hoeveelheid koolhydraten en de hoeveelheid verzadigde vetten in onze voeding. Als je veel koolhydraten en veel verzadigde vetten eet, verbranden verzadigde vetten niet.
Met een koolhydraatarm dieet verlaag je het aantal koolhydraten, waardoor je gewoon (verzadigde) vetten kunt eten. En dan komt die juiste balans tussen koolhydraten, eiwitten en vetten weer om de hoek kijken. Hoe minder koolhydraten je eet, hoe meer vetten je aan je eetpatroon zou moeten toevoegen.
Bij een ketose dieet is die hoeveelheid vetten nog hoger. Je lichaam raakt dan in ketose en gebruikt de vetten volledig als energiebron.
Transvetten
Dit zijn de zeer ongezonde onverzadigde vetten. Van oorsprong zijn transvetten plantaardig, maar tijdens een industrieel proces zijn ze verhit en verhard, waardoor ze een vaste vorm hebben gekregen. Ze zitten vooral in bewerkte voedingsmiddelen, zoals broodsmeersels, mayonaise, ketchup, fastfood, patat, cakes, taarten, koekjes, crackers, chips en pizza. En dat is slechts een kleine greep uit het enorme aanbod voedingsmiddelen met veel transvetten die je echt beter kunt vermijden. Bekijk de etiketten goed. Termen zoals ‘transvetten’ of ‘gehydrogeneerde’ en ‘gedeeltelijk gehydrogeneerde vetten’ kun je beter vermijden.
Onverzadigde vetten
Onverzadigde vetten worden van planten gemaakt en zijn essentieel. Dat betekent dat je lichaam ze niet zelf kan maken. Dus je moet ze halen uit je voeding! Je hebt ze nodig voor de opbouw van je cellen en je weerstand. Bovendien breekt de goede cholesterol (HDL) uit onverzadigde vetten de slechte cholesterol (LDL) uit verzadigde vetten af en verlaagt daarmee het cholesterolgehalte in het bloed. De ‘’gezonde vetten’’ zal je aantreffen in voedingsmiddelen gebaseerd op noten, oliën en zaden. Sommige van de beste voedingsbronnen zijn onder andere:
- Avocado’s
- Noten
- Olijfolie
- Lijnzaad
- Walnoot olie
- Etc.
Alle vissoorten bevatten onverzadigde vetten. Vette vissoorten, zoals haring, makreel, zalm en paling bevatten echter de meeste onverzadigde vetzuren. Geniet hier dus volop van! Voor mensen die geen vis eten, zijn visoliecapsules een alternatief.
Lees ook: Hoeveel vetten per dag bij een koolhydraatarm dieet
Word je dus dik van vet of van koolhydraten?
Van vetten word je niet dik. Het zijn vooral de koolhydraten die kwaad doen. Eet zoveel mogelijk gezonde vetten zoals noten, vis, avocado, olijfolie en kokosolie. Eet je volgens de richtlijnen van een koolhydraatarm dieet, dan zijn zelfs de verzadigde vetten geen probleem.
Vermijd wel de slechte transvetten zoals chips, gebak, pizza, patat etc. Ook hiervoor geldt: af en toe zondigen van deze vetten is geen probleem, maar doe het dan bewust en laat ze daarna weer voor een langere tijd staan.
