Waarom vet eten om vet te kunnen verbranden

Het is niet de eerste keer dat iemand die wil starten met een koolhydraatarm dieet aan mij vraagt: ‘Waarom moet ik zoveel vet eten, daar ga ik toch niet van afvallen?’

En mijn antwoord is standaard: ‘Je hebt juist vetten nodig om vet te kunnen verbranden en dus af te kunnen vallen. Bezuinig niet op het eten van vetten’.

Want echt, je hebt de vetten absoluut nodig. En het NIET gebruiken van voldoende vetten, is 1 van de meest voorkomende valkuilen.

In dit artikel bespreek in de volgende onderwerpen met je:

Vetten zijn ontzettend belangrijk

En dat is nogal een schok voor velen en het kan ook moeilijk te bevatten zijn dat juist die vetten zorgen voor vetverbranding.

En ik snap het maar al te goed. Velen kennen een verleden met diëten die juist vetten vermijden. Schrijven voor dat je zoveel mogelijk magere en light producten moet gaan gebruiken. Niet alleen omdat vetten worden gezien als ‘slecht en gevaarlijk’ en zouden zorgen voor een verhoging van het cholesterol, maar ook omdat vetten hoog in calorieën zijn. En juist die diëten gaan ook uit van een strikte caloriebeperking.

Tijd voor een artikel waarom vetten echt een essentieel onderdeel uitmaken van de koolhydraatarme leefstijl.

Eet vetten en beperk je koolhydraten

En hier wil ik direct even een essentieel punt aanstippen. Want het eten van veel koolhydraten en vetten is geen goed idee en daar zal je ook niet van gaan afvallen.

Maar als je koolhydraatarm gaat eten, dan heb je de vetten in de vorm van kokosolie, roomboter, vette vis, olijfolie, volvette zuivel, noten en avocado juist nodig. Ga je zelfs voor een ketose dieet, dan verminder je je koolhydraatinname nog meer en heb je nóg meer vetten nodig.

Lees ook: Wat is het verschil tussen keto en koolhydraatarm?

Hoe zit dit nu? En om te snappen waarom je vetten nodig hebt om vet te kunnen verbranden, is het belangrijk te snappen wat zowel koolhydraten als vetten in je lichaam doen.

1. Vetten verbranden versus het verbranden van koolhydraten 

Het lijkt voor velen volledig tegenstrijdig om minder koolhydraten te eten, maar juist meer vetten.  Met name als je wilt afvallen.

Om dit te snappen moet je weten wat deze 2 (van de 3) macronutriënten bestaande uit koolhydraten en vetten doen in je lichaam.

Net als een auto moeten we ons lichaam voorzien van brandstof. We hebben brandstof nodig om onze dag door te komen en energie te hebben en we hebben brandstof nodig voor onze vitale lichaamsfuncties.

Ons menselijk lichaam heeft twee primaire bronnen van brandstof, namelijk koolhydraten en vet.

Bronnen van energie

Koolhydraten (of glucose) zijn de primaire brandstofbron van het lichaam, terwijl vet de secundaire energiebron is. Ons lichaam zal altijd als eerste de aanwezige koolhydraten (glucose) in ons lichaam gebruiken als brandstof. Zijn deze opgebruikt, dan schakelt ons lichaam over op het gebruik van vetten als brandstof. Dat wordt ook wel ketose genoemd.

Zie het als een schakelaar. Zolang er koolhydraten (of glucose) in jouw eetpatroon aanwezig zijn, blijft jouw lichaam in de zogeheten ‘koolhydraatverbranding’ of ‘suikerverbranding’. Is deze voorraad op, je eet geen koolhydraten meer of die brandstof is uitgeput, dan gaat de schakelaar in je lichaam op zoek naar de vetten om te gebruiken als brandstof. Je bent dan een zogeheten ‘vetverbrander’.

Het mooie is dat ons lichaam van nature heen en weer kan schakelen tussen beide brandstoffen. Maar helaas hebben veel mensen moeite om heen en weer te schakelen tussen beide vormen van vetverbranding, wat het verbranden van vet moeilijker maakt. Ook eten we vaak te vaak teveel koolhydraten, waardoor ons lichaam niet eens toekomt aan het gebruik van vet als energiebron.

Waarom? Omdat voor veel mensen deze besturing van de schakelaar, namelijk insuline, niet meer werkt zoals zou moeten. Er is dan sprake van een insulineresistentie.

2. Het hormoon insuline als de sleutel tot afvallen

Even heel kort door de bocht, insuline is het hormoon dat vet opslaat. Hoewel dat misschien heel slecht klinkt, is dit eigenlijk gewoon het werk van het hormoon insuline.

Elke keer dat je eet, activeer je insuline. Dit vertelt op dat moment jouw lichaam om het voedsel dat je net hebt gegeten om te zetten in opgeslagen energie. Zodra je klaar bent met eten, activeert insuline vervolgens het lichaam om de opgeslagen energie te gebruiken. Je kunt dus urenlang deze energie opslaan, zonder weer te moeten eten.

Echter, het is belangrijk te snappen dat deze energie kan worden omgezet in lichaamsvet. Lichaamsvet is eigenlijk niets meer of minder dan ons lichaam in tijden van nood van energie te voorzien. Het probleem hiermee in deze huidige tijd is echter dat wij mensen eigenlijk nooit meer een tekort hebben aan voedsel én wij onze lichamen geen toegang laten krijgen tot het aanspreken van dit lichaamsvet als energie.

Omdat insuline bepaalt of jouw lichaam vet opslaat of vet verbrandt, moet je ervoor zorgen dat insuline weer naar behoren gaat werken om vet te kunnen verbranden. Hoge insulinespiegels houden jouw lichaam in een vetopslag toestand, terwijl lage insulinespiegels jouw lichaam in staat stellen vet te verbranden voor energie.

Koolhydraten en insuline

En hier komen de koolhydraten om de hoek kijken. Want van alle macronutriënten (koolhydraten, eiwitten en vetten) zijn het de koolhydraten die de grootste invloed hebben op insuline.

Want elke keer dat je koolhydraten eet, activeer je een insuline respons. Daarom is een eetpatroon met met name veel geraffineerde koolhydraten, niet goed voor je lichaam en al helemaal niet om af te vallen. Je lichaam blijft namelijk constant de koolhydraten gebruiken als energie en komt nimmer toe aan het gebruiken van vet als energie. En hoe meer koolhydraten je eet, hoe hoger je bloedsuiker, dus hoe hoger je insulinespiegel, en dus hoe meer je ze opslaat als lichaamsvet.

En blijf jij doorgaan met het eten van koolhydraten, dan zal jouw lichaam nooit het opgeslagen vet gebruiken als energie.

En na verloop van tijd wordt het steeds moeilijker voor je lichaam om het opgeslagen vet te gebruiken als energie, omdat je steeds meer insulineresistent wordt. Jouw lichaam heeft steeds meer koolhydraten nodig (de suikerverslaving).

Afhankelijk van hoe insulineresistent je bent, kan zelfs het eten van de goede gezonde koolhydraten zoals zoete aardappel, havermout, fruit het verbranden van vetten als energie al tegenhouden.

Het is dus in eerste instantie van belang je koolhydraatinname omlaag te brengen. Maar dan komen de vetten ook om de hoek kijken. Want dat wat je gaat minderen in koolhydraten, vul je aan met vetten (en eiwitten).

3. De belangrijke rol van vet

Vetten maken niet dik. Integendeel, je hebt ze nodig als energiebron én je hebt ze nodig om uiteindelijk ook je eigen lichaamsvet te verbranden. Ook verhogen ze je cholesterol niet op de manier waarop je dit zou denken.

Lees hiervoor zeker ook even dit artikel: Hoog cholesterol en een koolhydraatarm dieet

Ook voor wie geen galblaas meer heeft, blijven vetten een belangrijke energiebron. Het kan echter zijn dat je wat moeite hebt om deze vetten te verteren. Maar met een beetje ondersteuning kun je ook dan vetten blijven eten.

Lees ook: Vet eten na galblaasverwijdering: Is een koolhydraatarm dieet wel geschikt?

3 redenen om niet op vet te bezuinigen en ze juist toe te voegen aan je eetpatroon:

Ze geven geen insulinerespons

Om insulineresistentie in je lichaam aan te pakken en het lichaam weer in een vetverbrandende modus te brengen, is het van belang om meer vet te gaan eten.

Vet is niet alleen van vitaal belang voor de algemene gezondheid, maar veroorzaakt ook geen insulinerespons op de manier waarop koolhydraten dat in je lichaam doen.

Zonder vet, blijft het lichaam koolhydraten gebruiken en blijft je lichaam vragen om koolhydraten. Ook kan je lichaam dan nooit de schakelaar omzetten van koolhydraatverbranding naar vetverbranding. En kan het lichaam uiteindelijk ook geen lichaamsvet verbranden (zie punt 4). Je lichaam moet namelijk eerst leren voedingsvet te verbranden, alvorens het over kan gaan tot verbranden van het eigen lichaamsvet.

Ze werken verzadigend

Van vetten raak je langer en beter verzadigd dan van koolhydraten.

Omdat vet veel calorieën bevat, waar je overigens niet van moet schrikken, helpt het om een langer verzadigd gevoel te houden. Het zijn voornamelijk de koolhydraten in ons eetpatroon die ons laten door eten. Niet de vetten. En vetten houden, in tegenstelling tot koolhydraten, onze bloedsuikerspiegel stabiel te houden, waardoor je minder snel trek krijgt.

Je zult ook merken dat je door meer vet toe te voegen, minder snel behoefte krijgt aan een volgende maaltijd. Je hebt een veel stabielere energie niveau. Je kunt op het eten van vetten, veel langer doorgaan dan op het eten van koolhydraten. Want die laatste voorraad moet constant worden aangevuld in je lichaam.

Je hebt de calorieën uit vetten nodig

Verder is het belangrijk dat je de calorieën die je mist door het verminderen van koolhydraten, moet aanvullen met ‘andere’ calorieën, namelijk die uit vetten (en eiwitten). Je wilt namelijk niet weer een crashdieet volgen door alleen maar koolhydraten te schrappen en zodoende te weinig te eten. Door te weinig vet eten kan het zelfs zijn dat je niet gaat afvallen.

Lees ook: Koolhydraatarm eten en toch niet afvallen: Stel jezelf deze 10 vragen

Te weinig eten werkt namelijk metabole problemen en schildklierproblemen in de hand. Hoewel dit best tijdelijk kan helpen om af te vallen, er zijn niet voor niets vele crashdiëten bekend, brengt het op de lange termijn alleen maar schade toe en het is niet vol te houden. 

Lees ook: Hoeveel vetten per dag bij een koolhydraatarm dieet

4. Maar hoe kan je je eigen lichaamsvet verbranden als je zoveel vet eet?

En nu neem ik je graag mee naar het antwoord op de vraag: ‘Waarom moet je vetten eten om ook uiteindelijk je lichaamsvet te kunnen verbranden en dus te kunnen gaan afvallen?

En hier zit een belangrijke les. Want ik heb het constant over het woord vetverbranding. Het woord dat aangeeft dat je lichaam vetten gebruikt als energie.

Lees je dus dat een koolhydraatarm dieet zorgt voor optimale vetverbranding in je lichaam, dan klopt dat.

Echter, dit wordt vaak verward met het verbranden van lichaamsvet. En heel eerlijk, dit wordt ook vaak als marketing ingezet. Want hoe gaaf klinkt dat je in optimale staat van vetverbranding zit. Dat willen we allemaal.

Maar vetverbranding zegt dus niets over of je lichaamsvet aan het verbranden bent, maar het zegt alles over het feit dat je vetten aan het verbranden bent uit voeding, die zorgen voor energie.

Voedingsvet en lichaamsvet

Hoewel ‘voedingsvet’ en ‘lichaamsvet’ beide het woord ‘vet’ gemeenschappelijk hebben, zijn ze heel verschillend en hebben ze weinig gemeen.

Vet uit voeding is één van de essentiële macronutriënten in onze voeding en is van vitaal belang voor de menselijke gezondheid.

Vetten uit voeding komen, zodra ze zijn verteerd, in de bloedsomloop terecht en nemen deel aan wat ‘vetstofwisseling’ wordt genoemd.

Als je vet eet samen met veel koolhydraten, is het vatbaar voor vetopslag. Met name als visceraal vet. Maar wanneer je je koolhydraatinname laag houdt, maar meer vetten gaat toevoegen, leert jouw lichaam in de eerste plaats deze vetten te gebruiken als energie. En in de tweede plaats, als jouw lichaam leert en weet dat het vet uit voeding kan gebruiken als voornaamste brandstof, is het vervolgens voor je lichaam ook makkelijker om jouw eigen lichaamsvet aan te spreken.

Want als vetten eenmaal verteerd zijn en opgenomen zijn, komen voedingsvet en lichaamsvet gezamenlijk in de vetstofwisseling en vermengen zich constant.

Ga jij je koolhydraatinname verminderen, maar geen extra vetten toevoegen, dan ben je bezig met het saboteren van je lichaam en komt er heel plat gezegd, totaal geen brandstof meer binnen. En juist dan wil jouw lichaam niets anders doen dan het vasthouden van lichaamsvet in tijden van nood.

Lees ook: Welke resultaten kun je verwachten met een koolhydraatarm dieet

Een laatste woord over het gebruik van vetten

Hoewel het belangrijk is om vet in je eetpatroon op te nemen, is het ook belangrijk om te begrijpen dat niet alle vetten gelijk zijn en even gezond. Het gaat hierbij echt om de verzadigde en onverzadigde vetten met een hoge voedingswaarde. Denk aan olijfolie, avocado, noten, vette vis, koksolie, roomboter, volvette zuivel producten, vlees van goede kwaliteit.

De zogeheten transvetten, bewerkte vetten, heb je niet nodig en passen absoluut niet bij de term vetverbranding. Deze vetten vind je voornamelijk in chips, koekjes, fastfood en halen je juist uit de vetverbranding.

Interessante links

Naast het eten van vetten, als belangrijke aanvulling op je koolhydraatarme eetpatroon, zijn er nog mogelijke andere aanvullingen die je kunt overwegen. Kijk daarvoor zeker even in deze artikelen:

Vitaminetekort bij koolhydraatarm dieet: Is dit mogelijk en zo ja, hoe voorkom je dit

Supplementen bij koolhydraatarm dieet: De 10 beste supplementen die je kunt toevoegen